2024’te AR-GE Harcamaları Hızla Yükseldi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri Araştırması sonuçlarını açıkladı. Rapor, Türkiye’nin AR-GE harcamalarında önemli bir artış yaşandığını gösteriyor. 2023 yılına göre 274 milyar 279 milyon lira artan AR-GE harcaması, 651 milyar 822 milyon liraya ulaştı. Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki AR-GE harcama oranı da yükselerek, 2023’teki yüzde 1,39’dan 2024’te yüzde 1,46’ya çıktı.

Şirketler ve Yükseköğretimin Payı

AR-GE harcamalarının büyük kısmını mali ve mali olmayan şirketler gerçekleştirdi. Bu şirketler, harcamaların yüzde 64,8’ini oluştururken, yükseköğretim kurumları yüzde 30,9’luk bir pay aldı. Genel devlet harcamaları ise, kar amacı gütmeyen kuruluşların da dahil edilmesiyle, yüzde 4,3 oranında hesaplandı. Hükümet ve özel sektör, AR-GE finansmanının büyük bir kısmını karşılarken, yurt dışı kaynaklar ve diğer yerel kaynaklar daha küçük bir dilimi kapsadı.

AR-GE Personeli ve Eğitim Durumu

2024 yılı itibarıyla tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden toplam 310 bin 473 kişi AR-GE sektöründe istihdam edildi. AR-GE personelinin yüzde 67,1’i şirketlerde, yüzde 30’u yükseköğretimde ve yüzde 2,9’u genel devlet sektöründe çalıştı. Kadınların iş gücündeki oranı ise yüzde 34,2 olarak kaydedildi. Eğitim seviyesine göre, personelin çoğu lisans mezunu olup, doktora ve yüksek lisans derecesine sahip olanlar da önemli bir paya sahip.

Bölgeler Arası AR-GE Dağılımı

AR-GE harcamalarının bölgesel dağılımında İstanbul (TR10) yüzde 33,4 ile en yüksek paya sahipken, Ankara (TR51) yüzde 27,8 pay aldı. Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova illerinden oluşan TR42 bölgesi ise yüzde 9,4 ile üçüncü sırada yer aldı. Personel sayısı açısından da İstanbul öne çıkarken, Ankara ve TR42 bölgesi onu takip etti.

İmalat Sanayiinde Teknolojiye Yatırım

İmalat sanayii 2024’te AR-GE faaliyetlerinin merkezinde yer aldı. Toplam 210 milyar 506 milyon liralık AR-GE harcamasının yüzde 46,9’u yüksek teknoloji girişimlerinden geldi. Orta yüksek teknolojiye yönelik harcamalar ise yüzde 40,2 olarak belirlendi. Bu girişimlerde çalışan araştırmacı sayısı da arttı; özellikle orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten işletmeler bu konuda başı çekti. .

Kaynak: AA