Afgan Mültecilerin Geri Dönüşü ve Bölgesel İstikrarsızlık

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Afganistan’daki göçmen krizine dair endişelerini dile getirdi. Afganistan’a geri dönen mülteci sayısının bu yıl 1,2 milyonu bulduğunu açıklayan UNHCR, bunun yarısından fazlasının İran’dan geldiğini belirtti. UNHCR Afganistan Temsilcisi Arafat Jamal, bu dönüşlerin ülkede yeni bir istikrarsızlık dalgasına yol açabileceği konusunda uyardı. Jamal, özellikle kadınlar ve kız çocuklarının eğitim ve iş olanaklarına erişimlerinin sınırlanmasının önemli bir sorun teşkil ettiğine dikkat çekti.

Göçmen Sorununun Tarihsel Arka Planı

Afgan halkının göç hikayesi, 1979 yılında Sovyetler Birliği’nin ülkeyi işgaliyle başladı. Bu süreçte İran’a büyük bir mülteci akını yaşandı. Daha sonrasında, ABD’nin işgali ve çeşitli iç savaşlar nedeniyle bu göç akışı yıllarca devam etti. Özellikle son yıllarda Afganistan’daki güvenlik ve ekonomik koşulların kötüleşmesi, İran’a yoğun bir düzensiz göçmen akışı yaşanmasına neden oldu. İran’daki yaklaşık 5 milyon Afgan göçmen, ülkenin sosyal ve ekonomik yapısını etkiliyor.

İran ve Pakistan’ın Göçle Mücadele Politikaları

İran, doğusundaki Afganistan sınırına 930 kilometrelik bir duvar inşa ederek, yasa dışı göçmen girişlerini engellemeye çalışıyor. Ayrıca, düzensiz göçmenlerin sınır dışı edilmesinin öncelikleri arasında yer aldığını belirterek, bu kapsamda Ulusal Göç Kurumu kuracaklarını açıkladı.

Pakistan hükümeti de, Ekim 2023’te gerçekleştirdiği açıklamayla ülkede kayıt dışı bulunan 1 milyon 700 bini aşkın Afgan göçmenin 1 Kasım’a kadar ülkeyi terk etmelerini istemişti. Verilen tarihe kadar ayrılmayanların ise sınır dışı edileceği duyuruldu.

Afganistan’ın Geleceği ve Bölgedeki Endişeler

Afganistan’a büyük ölçekte gerçekleşen bu geri dönüşler, ülkenin zaten kırılgan olan sosyal yapısını daha da zorlayabilir.

UNHCR yetkilileri, bölgedeki toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle, geri dönen mültecilerin özellikle kadınlar ve çocuklar için zorlayıcı bir ortamla karşılaşabileceğine işaret ediyor.

Kadın ve kız çocuklarının temel hakları olan eğitim ve çalışma imkanlarının sınırlandırılması, toplumda önemli sosyal ve ekonomik sorunların ortaya çıkmasına yol açabilir.

Uluslararası Destek ve Çözüm Arayışları

Uluslararası topluluk, Afganistan’daki mülteci krizine çözüm bulmak için daha fazla destek vermek zorunda.

Yardım kuruluşları ve devletler, Afganistan’daki istikrar ve kalkınma çabalarına katkıda bulunarak, ülkenin geleceğini daha güvenilir hale getirebilirler.

Afgan mültecilerin kendi yurtlarına dönüş yolculuğunun, onlara insan onuruna yakışır bir yaşam sunması için uluslararası iş birliği kritik önem taşıyor. .

Kaynak: AA