Bölgesel Gerilim, Lojistik ve Ticarette Aksamalara Yol Açıyor

Orta Doğu’da İran ile İsrail arasında artan gerilim, stratejik deniz yollarında güvenlik risklerini tetikleyerek lojistik ve ticarette ciddi sorunlara yol açıyor.

Hürmüz Boğazı, Kızıldeniz ve Akdeniz gibi önemli geçiş noktalarında yaşanan gerginlikler, uluslararası taşımacılık şirketlerini alternatif rotalar geliştirmeye zorluyor.

Sigorta maliyetlerindeki artış ve navlun fiyatlarındaki yükseliş, özellikle gıda, enerji, elektronik ve ilaç sektörlerinde tedarik sorunlarını beraberinde getiriyor. Uzmanlar, çatışmanın devam etmesi durumunda küresel tedarik zincirlerinde kalıcı kırılmalar yaşanabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.

Sigorta ve Taşımacılık Maliyetleri Yükseliyor

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden Prof. Dr. Ali Arı, deniz yollarındaki güvenlik risklerinin sigorta maliyetlerini artırarak ticaret akışını olumsuz etkilediğini belirtiyor.

İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehditleri ve Yemen’deki Husilerin ticari gemilere saldırıları, bölge ülkelerini alternatif ticaret yolları oluşturmaya itmekte.

Suudi Arabistan’ın Basra Körfezi’ni Kızıldeniz’e bağlayacak demiryolu projeleri ve Türkiye’nin Irak’la yeni bir petrol boru hattı üzerinde yaptığı anlaşmalar, bu çabaların birer örneği.

Lojistik Aksaklıklar Küresel Çapta Etki Yaratıyor

Orta Doğu’daki çatışmalar sadece enerji sektörüyle sınırlı kalmayıp, küresel ticaretin diğer alanlarında da lojistik sorunlara yol açabiliyor. Yemen’de Husilerin 2023 sonunda Bab el-Mendeb geçişine saldırmasıyla konteyner gemileri, Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu’nu tercih etmeye başladı. Bu değişiklik, Avrupa-Asya deniz trafiğinde azalmaya, dolayısıyla konteyner navlun maliyetlerinde artışa neden oldu.

Bölgedeki kırılgan altyapının şoklara hazırlıksız olduğunu gösteren bu örnek, su yollarındaki risklerin küresel tedarik zincirlerini ne denli etkilediğini gözler önüne seriyor.

Alternatif Güzergahların Gelecekteki Rolü

Prof. Dr. Arı, bölgedeki çatışmaların devam etmesi halinde yeni lojistik güzergahların devreye girmesinin bir nebze rahatlama sağlayabileceğini ifade ediyor. Ancak, bu güzergahlar hala bölgenin dar boğazlarına bağımlı ve kısıtlı kapasiteleri nedeniyle sadece geçici çözümler sunabiliyor. Kalıcı bir çözüm için bölgesel istikrar ve altyapı yatırımlarının hızla tamamlanması gerektiği vurgulanıyor.

Çatışmanın Enerji ve Lojistik Sektörüne Etkileri

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Bilgehan Engin, İran-İsrail geriliminin enerji ve lojistik sektöründe zincirleme etkilere neden olduğuna dikkat çekiyor. Hürmüz Boğazı’nın kapanma riski, Katar gibi enerji altyapısı güçlü ülkelerde lojistik gecikmelere yol açabiliyor. Bazı bölge ülkelerinde satışlar durma noktasına gelirken, diğerlerinde erken sipariş ve stoklama eğilimleri gözlemleniyor. Bu belirsizlikler kısa vadede arz daralmasına ve panik alımlara neden oluyor, enerji fiyatlarını yukarı çekiyor. .

Kaynak: AA