Çin ve Orta Asya Ülkeleri Arasında Artan Ticaret ve İşbirliği

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Orta Asya ülkeleri liderleriyle yapılan zirvede, Çin’in Orta Asya ile olan Kuşak ve Yol işbirliğini derinleştirdiğini belirtti. 2023 yılında gerçekleşen ilk liderler zirvesinden bu yana, iki taraf arasındaki ticaret hacmi %35 oranında arttı.

Ayrıca, sanayi yatırımları, yeşil madencilik ve teknolojik inovasyon gibi çeşitli alanlarda işbirliği gelişti. Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demiryolu projesine de başlanıldı ve Çin ile Kazakistan arasında yeni demiryolu bağlantıları oluşturuldu.

Çin’in Orta Asya İçin Stratejik Yatırımları

Zirvede konuşan Çin lideri, Orta Asya ülkeleriyle ortak geleceği paylaşan toplulukların inşa edilmesi gerektiğini vurguladı. Çin, bu kapsamda yoksullukla mücadele, eğitim değişim programları ve çölleşmenin önlenmesi gibi konularda işbirliği merkezleri kurmayı planlıyor. Ayrıca, ticaretin kolaylaştırılması için bir işbirliği platformu oluşturulacak. Çin, bu yıl Orta Asya ülkelerine 1,5 milyar yuan (210 milyon dolar) mali yardım yapacağını taahhüt etti.

Bölgesel Güvenlik İşbirliği ve Ortak Mücadele

Şi, bölgesel güvenlik yönetimini geliştirmek için Orta Asya ülkeleriyle işbirliğini artırmayı hedefliyor. Kanun koruma ve emniyet kapasitesinin modernizasyonu sağlanacak ve terör, ayrılıkçılık ve aşırıcılıkla ortak mücadele edilecek. Çin, bu ülkelerin sınır aşan organize suçlarla mücadelede siber güvenlik ve biyo-güvenlik konularında destek verecek.

Afganistan’ın Gelecek Planları ve Çin’in Rolü

Afganistan’ın yeniden inşası ve kalkınma kapasitesinin geliştirilmesi, Şi’nin gündeminde önemli bir yer tutuyor. Çin ve Orta Asya ülkeleri, Afganistan’ın en kısa sürede barış ve istikrara kavuşmasını destekleyecek. Zirvede, Çin ve Orta Asya ülkeleri arasında “Ebedi İyi Komşuluk ve Dostane İşbirliği Anlaşması” imzalandı.

Çin ve Orta Asya Mekanizmasının Geleceği

Çin ile Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan arasında “C+C5” işbirliği zirveleri, her iki yılda bir düzenli olarak gerçekleştirilecek. İşbirliği mekanizmasının yürütülmesi için Şian şehrinde bir sekretarya kuruldu. Bu adımlar, Çin’in Orta Asya ile ilişkilerini daha da güçlendirme amacını taşıyor. .

Kaynak: AA