Erzurum’un Unutulan Yüzü: Rus İşgalinin Perde Arkası

Araştırmacı-yazar ve iş insanı Sıtkı Yılmaz Kuşkay, Erzurum tarihinde önemli bir yer tutan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından yaşanan Rus işgalini yeni kitabı “Erzurum’da Rus İşgali” ile gözler önüne seriyor.

Kitap, dönemin Rus askeri valisi Tümgeneral Sergey Mihailoviç Duhovsky ve eşi Prenses Varvara Duhovskaya’nın tanıklıklarını içeren anılardan yola çıkarak, Erzurum’un o dönemdeki sosyo-kültürel yapısına dair önemli bilgiler sunuyor. Kuşkay, kitabının önsözünde, bu tanıklıkların Erzurum tarihinin gölgede kalmış taraflarını aydınlattığını vurguluyor.

Prensesin Gözünden Erzurum Manzaraları

Kitapta dikkat çeken bir diğer unsur, işgal günlerini kadın bakış açısıyla anlatan Prenses Galitzine’nin izlenimleri.

Prenses, Erzurum’un sokaklarından, evlerine, çarşılarından camilerine kadar birçok detayı kayda geçirerek, şehrin havasını ve insanlarının savaş gölgesinde sürdürdüğü yaşam mücadelesini farklı bir açıdan yansıtıyor. Kışın zorluklarını ve tifüs salgınının etkilerini de derinden hissettiren yazılar, okuyucuyu o günlerin Erzurum’una götürüyor. Prensesin deneyimleri, tarihçiler ve meraklılar için benzersiz bir kaynak olarak öne çıkıyor.

Erzurum’un Toplumsal Direnci ve Kültürel Yapısı

Sıtkı Yılmaz Kuşkay, kitabında sadece askeri tarih yerine sosyal ve kültürel bağlamlara da odaklanarak Erzurum’un direncini ve kültürel yapısını detaylandırıyor. Kuşkay, kitabı kaleme alırken, 93 Harbi sırasında ailesinin yaşadığı göç deneyimlerinden de ilham alarak, okuyucuya daha kişisel bir hikaye sunuyor. Erzurum’un işgal günlerindeki insan hikayelerini ve toplumsal direnişini tanıklıklarla aktaran eser, tarih meraklılarına önemli bir perspektif sunuyor.

93 Harbi ve Erzurum’un Hafızasında Bıraktığı İzler

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, halk arasında bilinen adıyla 93 Harbi, Osmanlı İmparatorluğu’nun doğusunda büyük yıkıma sebep oldu. Erzurum, Rus işgali sırasında ağır kış şartları, tifüs salgını ve Aziziye tabyasında büyük bir direnişle karşılaşarak, bu dönemden derin izler taşıdı. Kuşkay’ın kitabı, Osmanlı ordusunun başarısızlıkları kadar, halkın yaşadığı dramı ve mücadeleyi de tarih sahnesine taşıyor.

Tarihin Karanlık Sayfalarına Erzurum’dan Bir Bakış

“Erzurum’da Rus İşgali” sadece akademik bir kaynak olmanın ötesinde; Erzurum’un geçmişteki insani, sosyal ve kültürel boyutlarına da ışık tutarak, tarihin karanlık sayfalarına bir pencere açıyor.

Kitap, Erzurum’un savaşın gölgesinde yaşadığı zor günleri, Prenses Galitzine ve Tümgeneral Duhovsky’nin anılarıyla yeniden canlandırarak tarihe tanıklık ediyor. Erzurum’un hafızasında unutulmuş bu dönem, Kuşkay’ın çalışmasıyla beraber yeni bir görünürlük kazanıyor. .

Kaynak: IHA