İran-İsrail Çatışması Gübre Fiyatlarını Nasıl Etkiliyor?

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, İran-İsrail savaşı ve bunun Türkiye’deki gübre fiyatlarına yansımalarını tartışırken, gübre piyasalarının dış piyasalara ve dolar kuruna bağımlı olduğuna dikkat çekti.

Bayraktar, Türkiye’nin kimyasal gübre hammaddelerinin büyük bir kısmını ithal ettiğini ve bu durumun, savaşın etkisi altında ciddi fiyat artışlarına yol açtığını belirtti.

Özellikle İran ve İsrail gibi gübrede söz sahibi ülkelerde sevkiyat kısıtlamalarının Türkiye pazarında da fiyatların yükselmesine neden olduğunu vurguladı.

Gübre ve Mazot Fiyatlarındaki Artışlar

Son veriler, Türkiye’deki gübre fiyatlarının önemli oranda arttığını göstermektedir. Geçen ay 19. 635 TL olan ÜRE gübresi yüzde 38,5 artarak 27. 192 TL’ye yükseldi. Benzer şekilde, DAP gübresi yüzde 12,9 artarak 30. 521 TL oldu. Mazot fiyatları da yüzde 6,2 aylık artışla 49,89 TL’ye çıktı. Bu artışlar, çiftçiler için daha yüksek üretim maliyetleri anlamına gelirken, tarımsal üretimin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.

Çiftçilerin Desteklenmesi Gerekiyor

Bayraktar, çiftçilerin üretim maliyetlerindeki bu artışlar karşısında desteklenmesi gerektiğini belirtti.

Özellikle mısır, ayçiçeği ve çeltik gibi ürünlerde gübre uygulamalarının yapıldığı bu dönemde, birçok çiftçi artan fiyatlar nedeniyle gübre almakta zorlanıyor.

Ekonomik zorlukların yanı sıra doğal afetlerin de tarımsal üretimi etkilediğini ifade eden Bayraktar, 2025 yılı destek bütçelerinin artırılması gerektiğini vurguladı.

Market ve Üretici Fiyatlarındaki Dengesizlik

Haziran ayında üretici ve market arasındaki fiyat farklılıkları en çok karpuzda ortaya çıktı ve fiyat farkı yüzde 600’leri buldu. Karpuz, üreticiden 2 TL’ye alınırken, markette 14 TL’ye satıldı. Bayraktar, bu dengesizliğin tüketici fiyatlarına yansıyacağını ve böylece tüketici kesesinin daha da zorlanacağını belirtti. Limon ve kırmızı mercimek gibi ürünler, üretici fiyatlarındaki en büyük artışlara sahne oldu.

Ürünlerdeki Fiyat Değişimlerinin Nedenleri

Fiyat artışlarının nedenleri arasında, yeni sezon başlangıçları, talep artışı ve arz düşüklüğü gibi faktörler öne çıkmaktadır. Özellikle limonda yaşanan zirai don nedeniyle rekolte azalırken, kırmızı mercimekte de yeni sezonun başlaması fiyatları yukarı çekti. Buna karşılık, patates, salatalık ve domates gibi ürünlerde arzın artışı, fiyatların düşmesine neden oldu. İklim değişikliklerinin de etkisiyle bazı bölgelerde üreticilerin zarar ettiğine dikkat çekildi. .

Kaynak: IHA