Kartla Harcamalar Üzerine Merkez Bankası Analizi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), kartla yapılan harcamalar üzerinden talep koşullarını değerlendirirken, kart kullanım oranındaki artışın etkisinin ayıklanarak daha doğru sonuçlara ulaşılabileceğini belirtiyor.

Analizde, kart kullanımındaki tercihin arındırılması durumunda harcamalardaki artışın daha ılımlı seyrettiği ve bu sayede özel tüketim ile daha uyumlu bir tablo çizildiği ifade ediliyor. Kart kullanımı ve harcamaların değerlendirilmesi üzerine hazırlanan çalışma Merkezin Güncesi’nde yayımlanarak konuya ışık tutmayı hedefliyor.

Talep Dinamikleri ve Kart Kullanımı

Kredi kartı harcamaları, yüksek frekanslı ve zamanlı bilgiler sunarak talep koşullarının izlenmesinde önemli bir araç olarak kullanılıyor. TCMB analizi, son dönemde kartla yapılan harcamaların, gayrisafi yurt içi hasıla içindeki özel tüketim kalemiyle olan uyumunun bozulduğunu gösteriyor. Bu durumun, kart harcamalarındaki artışın tüketici ödeme tercihindeki değişikliklerden kaynaklandığına işaret ettiği belirtiliyor. Nakitten kartlı ödemelere geçiş, harcama verilerinin yanıltıcı olabileceğine dair önemli bir ipucu sunuyor.

Kart Kullanım Oranının Önemi

Merkez Bankası’nın analizinde, kart kullanım oranının talep analizi açısından kritik bir gösterge olarak ele alındığı görülüyor. Özellikle dijitalleşme ve temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşması, kartla yapılan harcamaların artmasında etkili faktörler arasında yer alıyor. Enflasyonun da nakit taşımanın maliyetini artırması, kartla harcamaların daha da öne çıkmasına neden oluyor. Kart ve nakit ödeme arasındaki bu geçişler, harcamaların talep temelli değerlendirilmesini güçleştiriyor.

Akaryakıt Sektörü ve Kart Kullanım Oranı

Analiz, tüketici harcama alışkanlıklarının izlenmesinde akaryakıt sektörünün önemli bir referans sunduğunu belirtiyor. Akaryakıt sektöründe, kartla yapılan harcamaların toplam satışlara oranlanması, sektöre özgü kart kullanım oranını ortaya koyuyor. 2021 yılı sonrası bu oranın dikkate değer bir şekilde arttığı ve diğer sektörlerde de benzer bir eğilimin olabileceği öngörülüyor. Kartlı harcama verileri, bu eğilimden arındırılarak daha doğru ve kapsamlı bir tüketim değerlendirmesi yapılabilir.

Reel Harcama Eğilimleri ve Kart Kullanım Ayarlamaları

TCMB’nin çalışması, kartla yapılan harcamaların talep dinamiklerini izlemek için değerli bir gösterge olduğunu vurguluyor. Ancak, ödeme alışkanlıklarındaki değişiklikler nedeniyle, kart kullanım oranındaki artışın etkisinin arındırılması gerektiği belirtiliyor. Kart kullanımı düzeltilmiş verilerin, fiyat etkilerinden arındırılmasıyla reel harcama eğilimleri daha net izlenebiliyor.

2021 sonrasında kart kullanımı artarken, düzeltilmiş verilere bakıldığında harcamaların daha ılımlı seyrettiği ve özel tüketimle uyumlu bir tablo çizdiği görülüyor. .

Kaynak: AA