Anadolu’nun İşgali ve Milli Mücadele’nin Başlangıcı

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 1918 yılında imzalanmasıyla birlikte Anadolu, düşman güçleri tarafından işgal edilmeye başladı. Bu süreçte 19 Mayıs 1919’da 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a atanan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, milletin bağımsızlığının ve vatanın bütünlüğünün tehlikede olduğunu fark etti. Türk milletinin direniş gücüne ve azmine güvenen Atatürk, kurtuluş mücadelesini başlatmaya karar verdi. İşgal altındaki Samsun’dan daha güvenli bir bölge olan Amasya’ya geçme arzusuyla Amasya Müftüsü Hacı Tevfik Efendi’ye bir telgraf gönderdi. Hacı Tevfik Efendi’nin olumlu yanıtı ve Amasya halkının desteği, bu yolculuğun önemli bir adımı oldu.

Mustafa Kemal Atatürk’ün Amasya’ya Gelişi

Mustafa Kemal’in Amasya’ya gelişi, şehirde büyük bir coşkuyla karşılandı. Şehrin ileri gelenlerinden Hacı Tevfik Efendi’nin, “Beldemize hoş geldiniz Paşa. Bütün Amasya emrinizdedir. ” sözü, Amasya halkının milli mücadeleye olan bağlılığını ve Atatürk’e duyduğu güveni gösteriyordu.

Saraydüzü Kışlası’nda, dönemin önemli askeri ve sivil liderleriyle gerçekleşen görüşmeler, ülkenin geleceği için kritik kararların alınmasına zemin hazırladı. Bu süreçte, bağımsızlık mücadelesinin temel ilkesinin “Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. ” olduğu vurgulandı.

Amasya Genelgesi’nin İlanı ve Önemi

21-22 Haziran 1919 tarihlerinde yapılan görüşmelerin ardından ilan edilen Amasya Genelgesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel taşı olarak kabul edilir. Bu genelge, milli mücadelenin içeriğini, amacını ve yönetimini belirleyen ilk resmi belgeydi.

Amasya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Gürkan Cevger’e göre, Amasya Genelgesi, milli egemenliğe dayalı yeni bir yönetim biçiminin habercisiydi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğum belgesi niteliğindeydi. Genelge, halkın kendi azim ve kararı ile vatanın bütünlüğünü ve bağımsızlığını sağlayabileceğine olan inancı pekiştirdi.

Amasya’nın Tarihteki Önemi

Amasya, tarih boyunca stratejik ve kültürel öneme sahip bir kent olmuştur.

1402 Ankara Savaşı’nın ardından Çelebi Mehmet’in yeniden Osmanlı Devleti’ni toparladığı yer olan Amasya, kuruluşun ve yeniden doğuşun sembolü olarak öne çıkmaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk’ün de bu tarihi kentte milli mücadele çalışmalarına başlaması, Amasya’nın bir kez daha tarihi bir rol üstlenmesine vesile olmuştur. Tarihçi Gürkan Cevger, bu açıdan Amasya’nın milli mücadeledeki önemine ve katkısına dikkat çekmektedir.

Amasya Genelgesi’nin Mirası

Amasya Genelgesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde önemli bir kilometre taşı olarak kabul edilir. Milli Mücadele’nin yol haritasını çizen bu belge, halkın kendi kaderini tayin etme hakkının ve milli egemenlik ilkesinin ilanı niteliğindedir.

Bu bağlamda, Amasya Genelgesi sadece bir belge değil, aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin yönetim felsefesinin ve milli mücadele ruhunun bir sembolü haline gelmiştir.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde, bu genelge ile başlayan süreç, Türkiye’nin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin temellerini oluşturmaktadır. .

Kaynak: AA