Erzurum’un Osmanlı Dönemi Modernleşmesine Tanıklık Eden Fotoğraf

Osmanlı İmparatorluğu arşivlerinden gün yüzüne çıkan bir fotoğraf, Erzurum’un tarihine dair bilinmeyen yönleri aydınlatıyor.

Yıldız Sarayı Fotoğraf Koleksiyonu’nda yer alan bu özel kare, “Erzurum’da İstanbulkapı caddesinde tanzim ve tevzi edilen cadde ile yeniden ihdas edilen caddenin fotoğrafı” notunu taşıyor.

Araştırmacı Taner Özdemir’in Osmanlı arşivlerinde yaptığı çalışmalar sayesinde keşfettiği bu fotoğraf, Erzurum’un modernleşme sürecinin Anadolu’daki izlerinden biri olarak görülüyor. Özdemir, fotoğrafın Erzurum’un taş sokaklarının ve düşünce yapısının nasıl dönüştüğünü gösterdiğini ifade ediyor.

Osmanlı Döneminde Şehircilik ve Erzurum’un Stratejik Önemi

II. Abdülhamid döneminde Anadolu’da başlatılan imar projeleri kapsamında Erzurum’da da önemli şehir düzenlemeleri yapıldığı biliniyor.

Taner Özdemir, Osmanlı belgelerinde geçen “tanzim ve tevzi” teriminin mevcut yolların düzenlenmesini ve yenilerinin açılmasını ifade ettiğini belirtiyor. Erzurum, coğrafi ve stratejik konumu nedeniyle bu çalışmalardan büyük oranda etkilendi. Özellikle İstanbulkapı çevresindeki düzenlemeler, şehrin batıya açılan kapısı olarak modern şehircilik anlayışıyla yeniden şekillendirildi.

Erzurum’un Kültürel ve Tarihi Dokusuna Yeni Bakış

Arşivde yer alan fotoğraf, Osmanlı dönemi taş ustalığının ve mimari anlayışın eşsiz bir örneğini sergiliyor.

Fotoğraftaki gerçekleştirilmiş düzenlemeler, dönemin Avrupa etkili şehircilik yaklaşımlarını yansıtırken, arka plandaki dağlar Erzurum’un tarihi dokusunu tamamlıyor. Fotoğraf, aynı zamanda o dönemdeki memur ve mühendis sınıfının kıyafetleriyle ilgili ipuçları veriyor. II.

Abdülhamid’in fotoğraf arşivleme projesi çerçevesinde toplanan bu görüntüler, imparatorluğun farklı coğrafyalarında kayıt altına alınmış önemli görsel belgelerden biri.

Her Taşın Bir Hikâyesi Var: Erzurum’un Kültürel Kimliği

Taner Özdemir’in belirttiğine göre fotoğraf, sadece Erzurum’un fiziksel değil, aynı zamanda entelektüel değişimini de gözler önüne seriyor. Osmanlı’nın modern şehircilik anlayışıyla Anadolu’nun derin kültür birikimi bu fotoğrafta birleşiyor. Bu görsel belge, Erzurum’un kültürel kimliğine ışık tutarak, Osmanlı modernleşmesinin farklı yansımalarını ortaya koyuyor. Tarihi süreklilik ve değişim arasındaki dengeyi yansıtan bu kare, Erzurum’un ruhunu ve geçmişten günümüze yapılan toplumsal katkıları da simgeliyor.

Erzurum Şehrinin Zamansız Hikâyesinin Sessiz Tanıkları

Erzurum’a ait bu tarihi kare, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şubesi tarafından yapılan arşiv çalışmaları sonucu ortaya çıkarıldı.

Özdemir, İstanbulkapı Caddesi’nde yürüyen biri için bu fotoğrafın yalnızca bir arşiv belgesi değil, şehre dair yüz yıllık bir hafıza taşıdığını belirtiyor.

Bu arşiv belgesi, Erzurum’un yeniden doğuş hikâyesinin, modernleşme sürecinin ve Osmanlı’nın şehircilik anlayışının somut hatırası olarak şehir tarihindeki yerini korumaya devam ediyor. .

Kaynak: IHA