AR-GE Harcamaları Son 10 Yılda Büyük Artış Gösterdi

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, savunma, havacılık ve uzay teknolojileri başta olmak üzere sanayi sektöründe AR-GE harcamaları rekor seviyelere ulaştı. 2015 yılında 22 milyar 741 milyon TL olan bu harcamalar, 2021’de 101 milyar 738 milyon TL’ye ve 2022’de 198 milyar 670 milyon TL’ye yükseldi. 2023 yılı itibarıyla 377 milyar 542 milyon TL’yi bulan harcamalar, 2024 yılında 651 milyar 822 milyon TL seviyesine ulaşarak zirve yaptı. Bu durumda, AR-GE harcamalarının 2015-2024 yılları arasında yaklaşık 28,7 kat arttığını görüyoruz. Toplamda ise 10 yıl içinde harcamalar 1 trilyon 592 milyar 604 milyon TL’yi buldu.

GSYH’deki AR-GE Payı Artış Gösterdi

Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki AR-GE harcama oranı da yıllar içinde yükseldi. 2015 yılında yüzde 0,97 olan bu oran, 2024 yılında 1,46 seviyesine yükseldi.

Türkiye’nin 2024 yılı GSYH’si 44 trilyon 587 milyar 225 milyon TL olarak hesaplanırken, bu dönemde AR-GE harcamalarının önemli bir finansman kaynağının şirketler olduğu görüldü. Devlet finansmana yüzde 32,1 oranında katkıda bulundu. Bu veriler, kamu ve özel sektörün AR-GE’ye verdiği önemin giderek arttığını gösteriyor.

AR-GE Personeli ve Kadın İstihdamı

AR-GE personel sayısında da önemli bir artış gözlemlendi. 2015 yılında 116 bin 905 olan tam zaman eşdeğeri (TZE) personel sayısı, 2024 itibarıyla 310 bin 473’e yükseldi. Özellikle kadın AR-GE personeli sayısı artış gösterdi ve 2024 yılında toplam personelin yüzde 34,2’sini oluşturdu. Kadınların AR-GE alanındaki artan rolü, sektörde çeşitliliği ve kapsayıcılığı artırıyor.

Doktoralı Personel Oranında Artış

AR-GE personelinin eğitim seviyesi de yükselişte. Son yıllarda, doktoralı personel oranı artarak eğitimli kadronun yapısına önemli katkılarda bulundu. 2023 yılı itibarıyla, AR-GE personelinin yüzde 39,9’u lisans mezunu iken, yüzde 30,6’sı doktora veya eşdeğeri eğitime sahipti.

Yüksek lisans mezunları yüzde 20,3, meslek yüksekokulu mezunları yüzde 4,9 ve lise veya daha düşük eğitim düzeyindekiler yüzde 4,4 oranında dağılım gösterdi.

Yüksek Teknoloji Artışı ve Bölgesel Dağılım

Yüksek teknolojiye yapılan AR-GE harcamaları 10 yılda 42,3 kat arttı ve 2024 yılında 98 milyar 640 milyon TL’ye ulaştı. İmalat sanayisindeki AR-GE harcamalarının büyük kısmı yüksek teknoloji girişimleri tarafından gerçekleştirildi. İstanbul, AR-GE harcamalarında başı çeken bölge olmaya devam ederken, Ankara ve Kocaeli gibi diğer bölgeler de takip etti.

Yüksek teknolojiye olan bu yoğun yatırım, Türkiye’nin sanayi ve teknoloji politikasının Milli Teknoloji Hamlesi doğrultusunda hızla ilerlediğini gösteriyor. .

Kaynak: AA