Yapay Zekanın Hukukun İçinde Yükselişi ve Olası Etkileri

Yapay zeka, günümüzde sözleşme hazırlıklarından dava dilekçelerinin oluşturulmasına kadar birçok hukuki süreçte etkin rol alıyor. Ancak bu teknolojinin adalet sistemine olan katkıları kadar, önemli riskleri de var.

Prof. Dr. Mehmet Rıfat Tınç, yapay zekanın hukuki süreçlerdeki faydalarını kabul ederken, adalet terazisinin insan eliyle dengede tutulmasının önemini vurguluyor. Yapay zekanın doğru karar mekanizması olabilmesi için algoritmaların şeffaf ve denetlenebilir olması gerektiğini belirtiyor. Türkiye’de bu tür bir denetim organının eksikliği, New York’taki Mahkemeler ve Yapay Zekâ Görüş Komitesi gibi örneklerle giderilebilir.

Algoritmik Önyargılar ve Toplumsal Eşitlik İkilemleri

Yapay zeka sistemleri, toplumsal cinsiyet veya etnik köken gibi önyargılar içeriyorsa, bu durum adaletin eşitlik ilkesine zarar verebilir. Algoritmik önyargılara karşı oluşturulacak bağımsız etik kurullar, bu sorunun çözümünde önemli rol oynayabilir.

Farklı toplum kesimlerinden temsilcilerin yer alacağı bu kurullar, yapay zeka sistemlerinin eğitim setlerine önyargı karşıtı düzenlemeler entegre edilmesine yardımcı olabilir. Böylece daha adil ve tarafsız bir adalet sistemi oluşturulabilir.

Kişisel Verilerin Korunması ve Hukuk Güvenliği

Yapay zekanın dava dosyaları ve müvekkil bilgilerinde kullanılması, gizlilik endişelerini beraberinde getiriyor. Kişisel verilerin korunması, hukuk güvenliğinin temel taşlarından biridir. Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giren Yapay Zekâ Tüzüğü, bu konuda önemli adımlar atarken, Türkiye’nin de benzer düzenlemeler yapması gerekmektedir. Meta verilerin güvenliğini sağlamak için, KVKK uyumlu olmayan yapay zeka uygulamalarının kullanımı yasaklanmalıdır.

Sorumluluk Paylaşımı ve Hukuki Belirsizlikler

Hatalı çıktılar verildiğinde sorumluluğun kime ait olduğu önemli bir sorudur. Özellikle kendi kendine öğrenebilen yapay zeka sistemleri için hukuki sorumluluk henüz net bir çözüme kavuşmamış durumda. Avrupa Birliği’nin sorumluluk paylaşımı üzerine öngördüğü düzenlemeler, Türk hukuk sistemi için de referans noktası oluşturabilir. Herkesin zarara katkısı oranında sorumlu tutulduğu bir yapı, daha adil ve net bir hukuki süreç sağlayabilir.

Adaletin İnsan Odaklı Vicdanı ve Etik Sorunlar

Adalet, doğrudan insan vicdanına bağlıdır ve yapay zekanın sadece verimlilik odaklı yaklaşımları, bu vicdanı zedeleyebilir.

Adaletin doğasına aykırı kararlar ortaya çıkmaması için, yapay zeka sistemlerinin mutlaka etik komiteler tarafından denetlenmesi ve insan kontrolünde kalması gerekir. Robotlara vicdan eklemek mümkün olmasa da, adaletin insan eliyle güvenilirliğini koruyabiliyoruz. Güncel, doğru ve güvenilir bilgilerle sürekli desteklenen yapay zeka sistemleri, hukukta yardımcı rolünde kalmalıdır. .

Kaynak: DHA